Ricky Seabra on the project:

Around two years ago I started to wonder, as a theatermaker, if I would ever stage something that was not written by myself. I could never imagine myself staging a repertory play. If I were to put something on stage it would have to be something very important to me... and so important that it must be retold. I found that the film Koyaanisqatsi for me was that type of story. For a student in college during the Reagan Era this film came to me as a powerful gift of enlightenment and warning. I can think of only a handful of stories that had such an impact on me. Other movies during this time that impacted me just as much were Hiroshima Mon Amour and Blade Runner but the difference is that Koyaanisqatsi was important... to me and the world.

Koyaanisqatsi showed the world as we had never seen it before. We saw clouds spill over and splash against mountainsides like water in a creek. We saw humans, each one of us, behaving like ants or moving like hotdogs on conveyer belts. Automobiles on highways ran like the blood in our veins. Everything about its poetics was mesmerizing: striking angles of skyscrapers, the grandiosity of monument valley, the portraits of people just standing and looking into the camera, the way Reggio allowed us time... often minutes to appreciate the beauty of one image of cranes swinging about, external elevators zooming up and down. But it gave us poetic contrasting moments as well like the slow-motion liftoff of Saturn V engines spewing flames followed by Hopi cave paintings. With this film the world became richer. The world became scary. But the film implied that we are living at a dangerous pace.

Fast forward... 2010. Almost thirty years later the world has changed radically, the environmental threats are real, in a sense we ARE in the future now. But we haven’t changed our ways. We are moving faster, flying more, cutting down more forests and we adapt. That’s all we do... adapt. And what makes me uncomfortable is that I can see humans adapting and just accepting this diminished world. I call it the Dodo effect. The Dodo, a huge chicken-like island-bound bird, didn’t disappear too long ago. We will never hear the song of the Dodo again, yet we don’t miss it. And I fear that one day we won’t miss blue skies, stars, sandy beaches and forests... we will just adapt and think “yeah, in the past there were all the above, so big deal”.

The film inspired a generation of filmmakers and advertisers, and changed the look of film and commercials forever. Koyaanisqatsi-style stop-motion animation now dominates music videos, commercials, TV shows and movies. The Koyaanisqatsi technique became associated with fast-paced society or just time passing. It became a cool backdrop to countless commercials. The message was commercialized, lost and even corrupted…

Biographies


Ricky Seabra is a Brazilian-American artist raised in Washington and the futuristic city of Brasilia. He comes from fine art, moved into dance, then the activist world working as a strategist for anti-circumcision movements. Seabra graduated from Parsons School of Design and the Design Academy Eindhoven. He lectured at space industry conferences about his Master thesis, a design for an art residency aboard the International Space Station (The ISADORA Module). He has collaborated with the European Space Agency and Daimler Chrysler Aerospace. Since 2002 he has developed theater works shown in Brazil and in European venues such as Les Halles de Schaerbeek, National Review of Live Arts, Menagerie de Verre and Kaaitheater. Ricky Seabra is a raconteur. In his own unique way he re-contextualizes images and memories through a mixture of live-action animation, music and storytelling. He creates a sort of live cinema on stage in which he constructs images free of loopings and special effects. He seeks to preserve what he calls the “visual integrity” of the image (and of the creative process), a theme which is central to his technique of story-telling. Seabra believes that a great part of the poetics of an image resides in its origins. Since 2002 he has been developing theater works with Brazilian choreographer Andrea Jabor and Belgian director Dirk Verstockt. Seabra currently lives in Rio de Janeiro.

Credits


written and performed by
Ricky Seabra

co-written and directed by
Dirk Verstockt

music created by
Nelson Latif
Bosco de Oliveira
Daniel Miranda
Ricky Seabra

music performed live by
Nelson Latif
Daniel de Miranda

light design and sound
Chris Segers (Kaaitheater)

produced by
Kaaitheater
Fomenta Produções (Rio de Janeiro)
Boris vzw (Brussels)

thanks to
Bosco de Oliveira for the first viola arrangements, Philippe Seabra Daybreak Studios Brasilia, Silvia Seabra, Eduardo Brito, Luthier, Jan van den Berg, Guta, Antonio Latif, Leen Laconte, Office Burle Marx, Michael Bijnens, Annelies Van Eycken, Maria Lenice Jeremias de Souza Oliveira, Daniel da Silva, Maria Clara de Abreu Rada, Claudia Ramalho, Gabriela Baptista, Murilo, Patricia Thompson-Flores, Isabel Atkins, Paulo Paixão, Marcia Beatriz Bello, Jamil Cardoso, Renata Estevez, Moleque & Zé, Joana Mendes & Vicente Mendes Borba Braune, Margrit Coppé, Bas Smet, Jacco Croon, Stef
Deneer, Bavo Jappens, The Boris crew, Redondo the kitty

supported by
Vlaamse Gemeenschapscommissie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
E Casa da Glória (Rio de Janeiro)
Education, Audiovisual and Culture Executive Agency (EU)

Koplopersanalyse: Benny Haesebrouck over 'Koyaanisqatsi'

Godfrey Reggio en Philip Glass werkten zes jaar lang aan Koyaanisqatsi. De film werd een juxtapositie van beeld en geluid, van techniek en poëzie, van mens en natuur. Eindeloos gemanipuleerde beelden van atoombommen en vliegtuigen, van vervallen wijken en een noodlottig modernisme versmolten met de natuurlijke pracht van Amerikaanse landschappen. De film toonde op een bijna analytische en hypnotiserende wijze de teloorgang van de mens en de planeet, en oefende een niet te onderschatten invloed uit op de toenmalige golf aanstormend film- en muziektalent. Een generatie werd gevormd, een nieuwe beeldcultuur geschapen.

De apocalyptische boodschap van de film ging echter verloren in de corruptie van kenmerkende beelden en technieken. De visuele pracht van Koyaanisqatsi werd geadopteerd en eigen gemaakt door de reclamewereld en muziekindustrie. Slow motion en time-lapse sequenties maken plots deel uit van de populaire beeldcultuur. Verkeersstromen, industriële exploitatie, verkwiste energie, overbevolking, megalomane bouwwerken: we herkennen deze gemanipuleerde en hyperesthetische beelden uit de consumptiecultuur van cosmeticareclames, videoclips en zelfs ordinaire sitcoms.

Wat overblijft is de louter visuele erfenis die genadeloos door de massaconsumptiemolen werd gehaald. Beelden, technieken en de klankband van Philip Glass: alles werd verkocht en uitgeleend zonder bij de oorspronkelijke boodschap en de initiële bedoeling van de film stil te staan. Koyaanisqatsi ging door een overconsumptie precies het tegenovergestelde gaan betekenen dan het idee, de achterliggende gedachte waar Reggio en Glass zes jaar lang meticuleus op zaten te broeden. De film, de beelden, de muziek: alles werd zonder verpinken uitgehoerd aan quasi alle geïnteresseerde partijen, iets wat Ricky Seabra dan ook in een soort van metavorm naar voor brengt.

Hij toont hoe Madonna in Ray of Light en de Spice Girls in 2 Become 1 dansen tegen een achtergrond die in wezen de ondergang van de wereld toont, een achtergrond die zijn boodschap reeds lang verloren zag gaan en nu slechts fungeert als postmodernistisch muurpapier. De natuur huivert, zij lachen. Het toekomstkarakter van de film werd geperverteerd tot een louter visueel overnemen van de profetie. Ricky Seabra hekelt dit technisch formalisme en gaat de dialoog aan. Hij combineert authenticiteit met traditie door krachtige, aan Reggio verwante beelden op een Braziliaanse gitaarmuziek te enten, door rurale instrumenten als de viola caipira en de violão de choro naast de gecommercialiseerde beeldbetekenis van Koyaanisqatsi te plaatsen.

Een massa Japanners beweegt op de simulatie van golven in wat nog het best te omschrijven valt als een Aziatische overbevolkte variatie op een Sunparks gegeven. De volksmassa in het zwembad, opeengepakt als haringen in een ton, vervormt tot een golvende mensenzee waarin water geen plaats meer heeft. Hoofd na hoofd, lichaam na lichaam dobbert de massa op de gesimuleerde golven en wordt het duidelijk wat Ricky Seabra hier wil suggereren: de bijna perverse opeenhoping in het complex toont aan hoe Japanners hun overbevolking weten te transformeren tot een amusant gedachtegoed. Het probleem wordt vergeten en omgezet naar een spel. Onwetendheid troef.

Seabra haalt hier het noodlottig onverschillige aanpassingsvermogen van de mens aan, een fenomeen dat hij zelf het Dodo-effect noemt. De Dodo, ontdekt door kolonisten op het eiland Mauritius, stierf nog niet eens zo heel lang geleden uit en bezat een prachtige vogelzang. Diersoorten verdwijnen, bomen vergaan: we consumeren de natuur tot de aarde ons niets meer kan geven, tot we het lied van de Dodo en de kleur van de lucht vergeten zijn. Want er komt een dag dat we het groene pallet van het bladerdek of het ochtendrood aan de horizon niet meer zullen zien. We aanvaarden dit zonder erg, omdat de mens gekenmerkt wordt door onverschilligheid en een groot vermogen tot aanpassing, een uiterst gevaarlijke combinatie. We berusten elke ochtend op een minderwaardige versie van de wereld. En we kijken nooit om.

Ricky Seabra betracht met andere woorden met performance wat Reggio en Glass probeerden met film: de toeschouwers wakker schudden voor het te laat is, voor we moeder aarde volledig consumeren, voor het leven geen betekenis meer kent. Maar hij gaat tegelijkertijd verder. Daar waar de film enkel pessimistische vragen oproept, waagt Ricky zich aan een aantal optimistische antwoorden en ideeën naar het installeren van een positieve, wereldaffirmerende opvatting.

In de buurt van zijn woonplaats in Brazilië groeien een aantal Talipot palmen, bomen die ergens tussen hun dertigste en tachtigste verjaardag bloesemen om daarna af te sterven. Op weg naar zijn werk zou de Braziliaan dit schouwspel elke dag een tijdje gadeslaan. De laatste acte van de boom, een finale levensaffirmerende daad alvorens te sterven. De schoonheid van het afschrikwekkende, het sublieme van dood. Hoeveel andere Brazilianen bekijken deze bomen en beseffen dat dit een laatste levensdaad inhoudt, een laatste bijdrage van dit particulier stukje natuur aan de mens. Het minste wat wij als wederdienst kunnen doen, aldus Seabra, is het organiseren van een waardig afscheid. De boom, horizontaal gedragen als op een begrafenisceremonie, waarbij de mensen op straat heel even halt houden bij de gedachte van het leven, bij het belang van de dood, en bij het opkomen en vergaan van de natuur. Zichzelf heel even zien als onderdeel van en in harmonie met de natuur.

De film Koyaanisqatsi bevat geen dialoog, behalve drie Hopi – een stam indianen uit het noordoosten van Arizona – uitspraken aan het einde, drie zinnen met een voorspellend karakter die zelfs in de eenentwintigste eeuw nog niets aan waarheid hebben ingeboet. Wat meer is, Seabra toont hoe de drie Hopi profetieën een schrikbarend actualiteitskarakter bezitten door de spreuken te verbinden met drie vrij recente gebeurtenissen. Zo kunnen we aan de spreuk “If we dig precious things from the land, we will invite disaster” de mijnramp in Chili koppelen, en kan “A container of ashes might one day be thrown from the sky, which could burn the land and boil the oceans” slaan op een van de vele vliegtuigcrashes boven de Atlantische oceaan.

Veruit de interessantste profetie in het kader van de performance van Ricky Seabra is echter: “Near the day of Purification, there will be cobwebs spun back and forth in the sky.” Zo was het onbegrip en het ongeloof groot wanneer hij zijn eerste zaterdagnamiddag in het Gentse doorbracht. Hij keek omhoog en zag tientallen condenssporen in de lucht, afkomstig van de straalmotoren van vliegtuigen. Dit was geen blauwrode lucht, maar een vervuilde, geperverteerde interpretatie van een zonsondergang. Hij verwerkt deze verontwaardiging in zijn voorstelling door een heldere, blauwe lucht te gaan bewerken tot een willekeurig raster van condenssporen zichtbaar wordt en de lucht zijn maagdelijkheid verliest. Ieder paar witte sporen vertegenwoordigt voor Seabra een ecologische vervuiling van honderd bomen, terwijl voor de modale Belg ieder paar witte sporen een vakantie betekent, een escapistische uittocht naar een tropisch oord, het even mogen wegdromen.

Seabra combineert vraag en antwoord, eeuwenoude profetieën met moderne ideeën. De Hopi indianen hielden tijdens hun lange trektochten vaak enkele dagen halt om hun ziel de kans te geven hen in te halen en zich te herenigen met het vooruitlopend lichaam. De condenssporen van een vliegtuigmotor symboliseren de snelheid waarmee de mens tegenwoordig van de ene plek naar de andere reist, net zoals de fast motion beelden in Koyaanisqatsi de snelheid van de maatschappij hekelden. Seabra stelt voor om in de staart van het vliegtoestel een soort van contemplatieve, transparante ruimte te installeren (denk daarbij aan de galjoenen uit de maritieme geschiedenis waarbij de kapitein een balkon had achteraan het schip) van waaruit de reiziger zijn achterop reizende ziel kan gadeslaan.

Het zijn net deze juxtaposities van mens en natuur, van traditie en moderniteit die ook het muzikale luik van de performance in beslag nemen. Koyaanisqatsi bestaat minimum voor de helft uit de minimalistische kracht van de muziek van Philip Glass, een gegeven dat Seabra niet wou verloochenen in het naar de planken vertalen van de cultfilm. Aan de hand van twee traditionele Braziliaanse gitaren, de viola caipira en de violão de choro, wordt de soundtrack van Glass geherinterpreteerd binnen een discours van traditie versus moderniteit, van het Braziliaanse platteland tegenover het gevaar van het postmodernistische tijdperk.

Op een gegeven moment ontstaat er nog een andere paradox in de voorstelling, een paradox die de bedoeling achter de film en het discours van Ricky Seabra even dreigt te ontwrichten. Immers, de opstelling van de performance laat op zijn minst een contradictorisch gevoel na bij de toeschouwer: Seabra plaatst een iPad, het laatste nieuwe hebbedingetje van Apple, voor een camera. Deze camera filmt op zijn beurt het tabletscherm van de iPad en projecteert dit beeld op een groot scherm achter de performers, het cinemascherm voor de toeschouwers. Enerzijds ligt deze oppositie van hoogmoderne technologie uit Amerika en boerentraditie uit Brazilië nog in het verlengde van de voorstelling, namelijk het tegenover elkaar plaatsen van traditie en moderniteit, van het ongerepte en het overgeconsumeerde. Maar anderzijds toont Ricky Seabra positieve, optimistische ideeën tot het redden van de wereld op zijn iPad, terwijl voor velen dit hypermodern toestel net alles symboliseert wat verkeerd is binnen de hedendaagse massaconsumptiecultuur.

Gevraagd of dit een bewuste keuze was, stelt Seabra dat we niet zullen slagen in het redden van de natuur en het bewust maken van de mensen zonder de hulp van technologie. Technologie is immers overal rondom ons, waarom zouden we dan beslissen het niet te gebruiken? Het maakt ons leven eenvoudiger, en het reikt ons de middelen aan om te komen tot nieuwe ideeën en nieuwe impulsen die uiteindelijk kunnen bijdragen tot een meer duurzame visie op de wereld, de natuur en de mensheid. Onrechtstreeks parafraseert hij hier de regisseur van Koyaanisqatsi, Godfrey Reggio in een documentaire over de film:

“[...] these films have never been about the effect of technology, of industry on people. It’s been that everyone: politics, education, things of the financial structure, the nation state structure, language, the culture, religion, all of that exists within the host of technology. So it’s not the effect of, it’s that everything exists within technology. It’s not that we use technology, we live technology. Technology has become as ubiquitous as the air we breathe…”

De beelden krijgen doorheen het technologische medium een hernieuwd belang, de corruptie van de popcultuur wordt gedeconstrueerd op het vijfentwintig centimeterscherm van de iPad. Koyaanisqatsi, letterlijk vertaald een manier van leven die een andere levenswijze vereist, wordt zodoende bevrijd uit de kluwen van de massaconsumptie en kan haar boodschap met herwonnen energie de wereld insturen.

Deze tekst werd geschreven in het kader van een samenwerkingsproject tussen Vooruit en de subvakgroep Podium- en Mediale Kunsten van de UGent.

Koplopersanalyse: Anne Watthée over 'Koyaanisqatsi' - Van ecologische ramp tot opgetogenheid

In zijn meest recente voorstelling tovert de Amerikaans-Braziliaanse “raconteur” Ricky Seabra, in samenwerking met de Brusselse regisseur Dirk Verstockt, de cultfilm Koyaanisqatsi, Life out of Balance om tot een performance. Deze filmklassieker van regisseur Godfrey Reggio en cinematograaf Ron Fricke zorgde begin jaren ’80 voor heel wat ophef door zijn zwaar beladen, ecologische boodschap. De wereld had namelijk dringend nood aan “another way of living” . Ondanks een groot maatschappelijk engagement blijven Seabra’s performances luchtig en zelfs komisch . Onderstaande analyse tracht na te gaan hoe de performer erin slaagt om aan de hand van de herneming van een waarschuwende, negatieve boodschap, toch een positieve voorstelling te creëren.

Een bedroevende herhaling
Het vertrekpunt van Ricky Seabra’s performance zijn de verschillende hernemingen van Koyaanisqatsi, die elk een degradatie van de originele betekenis met zich meebrachten. Aan het begin van zijn performance schetst Seabra een kort overzicht van de talrijke misbruiken van de film . Zo zien we dat zowel de specifieke beeldtechnieken als de legendarische soundtrack werden gebanaliseerd: ze werden hernomen in tal van reclamespots, videoclips en televisieseries . De film werd o.a. gedevalueerd door karikaturen, zoals bijvoorbeeld The Simpsons’ Koyaani-Scratchy. Hij werd zelfs voor contradictorische doeleinden gebruikt, door de originele context ervan te negeren of door één specifiek aspect er uit te knippen. Zo werd Philip Glass’ muziek hergebruikt in de serie Scrubs, maar, de sombere klankkleur van de partituur werd hier alleen ingezet om een “evil-eye”, een negatief gevoel, te communiceren. De ecologische gewaarwording gaat hierdoor volledig verloren. Ook de specifieke slow en fast motion beelden van mens en natuur werden verkeerdelijk gebruikt: waar Reggio onze beangstigend snelle levenswijze waarschuwend wou aankaarten, lijken de adaptaties van bijvoorbeeld Madonna en The Spice Girls onze groeiende en hypertechnologische maatschappij te vieren.

In het eerste deel van Seabra’s voorstelling wordt een zekere universele droefnis aangekaart. De initiële boodschap van de film is door talloze hernemingen verloren gegaan en de (ecologische) situatie is 30 jaar na de filmrelease alleen maar verergerd. Seabra acht het dus hoogtijd om te reageren, maar slaagt er zelf niet in te ontkomen aan het postmodernistische herhalen . De kunstenaar confronteert de toeschouwer van in het begin van zijn herneming met beelden die ingaan op deze culturele “herhalingsdwang”. Hij toont een aantal scènes die éénzelfde motief tot in het absurde toe herhalen. Zo zien we hoe een choréografie, die uit de jaren ‘60 komt, wordt hernomen in een videoclip van Beyoncé . Vervolgens wordt de clip een beeld binnen een beeld, wanneer men een homevideo te zien krijgen, waarin een baby voor de televisie op diezelfde clip danst. Deze baby wordt op zijn beurt geparodieerd door een volwassen man die, gekleed in een luier, de baby imiteert terwijl hij de clip bekijkt. Seabra plaatst deze vier beelden naast elkaar en benadrukt hiermee het absurde (en zelfs lachwekkende) aspect van de eindeloze herneming , waaraan hij als postmodernistische kunstenaar zelf ten prooi valt.

Het “herbetoveren” van de wereld
Met “zijn” update, het tweede deel van de performance, beoogt Seabra een vernieuwde opgetogenheid tegenover de bedroevende (ecologisch en culturele) realiteit te bewerkstelligen. De uitdaging van de kunst ligt net in het opnieuw verheugen of herbetoveren van de wereld. De Franse socioloog Michel Maffesoli heeft het over een “réenchantement du monde” , die wordt verwezenlijkt door het benadrukken van subjectiviteit. Om dit optimistisch doel te bereiken, gebruikt Seabra zijn eigenheid en fantasie. Hij legt de nadruk op zijn Zuid-Amerikaanse roots en toont ons “how Brazil can save the world” . Niet toevallig laat hij de uiterst belangrijke rol van de soundtrack invullen door de Viola Caipira, een Braziliaanse akoestische tiensnarige gitaar, en de Violão de Choro, een gitaar die gebruikt wordt in de Braziliaanse Moda . Om bij zijn toeschouwers een gevoel van blijmoedigheid op te wekken, maakt Seabra gebruik van twee typisch menselijke karakteristieken met name humor, die wordt vertaald in een onwaarschijnlijke fantasie, en waardigheid, in het sacrale eren van de doden . Hij doet dit aan de hand van vier nieuwe profetieën ; die elk plaatsvinden in een andere regio van Brazilië. Alle vernoemde streken staan hierbij in verband met zijn persoonlijk leven . Door deze keuze sluit Seabra zich aan bij de tendens om kritiek te uiten op het wereldbestel door middel van subjectiviteit .

In een eerste profetie suggereert de performer een utopische wereld, waarin alle wegen doorheen de stam van bomen worden gebouwd. Een tweede en derde profetie tonen hoe de wereld kan worden gered. Wij zouden het Amazonewoud kunnen redden door een grootschalige ontkoeingsonderneming, en zelf gered worden van de opwarming van de aarde door gitaarspelende pinguïns in diamanten pakken. De fantasierijke verhalen, waarin de klassieke hiërarchie van de levende wezens onderuit wordt gehaald , zijn zodanig irreëel, dat ze humoristisch worden. Tot slot waagt Seabra zich aan een laatste profetie, waarin bomen een eervolle staatsbegrafenis zouden krijgen. Hij eert de onontkoombare dood van onze ecologie, omdat zij natuurlijk is. Seabra beseft dat we de dood niet kunnen ontsnappen, en kiest er dus voor om dit falen waardevol te aanvaarden.

Koyaanisqatsi – The performance bouwt voort op een ecologisch bewustzijn, dat reeds in de jaren ’80 werd aangekaart, maar sedertdien geen vooruitgang heeft gekend. Integendeel. Binnen het kader van de huidige ecologische crisis en de actuele ecotendens , slaagt Seabra er in zijn toeschouwers opnieuw te “betoveren” . Tegenover de pessimistische gedachtegang van de teloorgang van de wereld, plaatst de performer een positief antwoord dat hij bereikt aan de hand van humor en waardigheid . De finale profetie toont immers een aanvaarden van het universeel menselijk tekortschieten, maar dan op een eervolle, elegante wijze. Ricky Seabra slaagt erin de meest wanhopige situatie in een positief daglicht te stellen. Dit getuigt van Seabra’s onwaarschijnlijke Braziliaanse energie en levensvreugde.

1. “« Koyaanisqatsi » in the Hopi-language means : « a crazy life », « a life that calls for another way of living », « a life out of balance ».” Uit: Koyaanisqatsi, Life out of Balance, Verenigde Staten van Amerika, Godfery Reggio, 1982.
2. CLOOSTERMANS M., “Ricky Seabra redeneert met de knipoog”, in: De Standaard, 19.06.2006. (Over Seabra’s Empire – Love to love you, baby)
3. “The message was commercialized, lost and even corrupted…”. SEABRA R., in: Programma Koyaanisqatsi – The Performance, verkregen via Kunstencentrum Vooruit Gent., p. 3.
4. Zo zien we bijvoorbeeld reclamespots voor GAP, een GPS-systeem, lokaal bier, enzovoort.
5. Seabra getuigt dat hij het ongelofelijk vindt dat de snelle levenswijze waar Reggio ons voor waarschuwde nu als “cool”, zelfs als een verkoopsargument, naar voor wordt geschoven. SEABRA R., nagesprek van Koyaanisqatsi – The Performance op 24.10.2010, Minardschouwburg Gent.
6. Herhaling is een antropologische eigenschap. Hier benadrukt Saebra vooral het culturele aspect van deze “herhalingsdwang”: sinds het modernisme zijn kunstenaars zich bewust van het feit dat zij enkel nog kunnen herhalen aangezien “alles al gezegd is geweest”.(“La chair est triste, hélas, et j’ai lu tous les livres.” MALLARME S., “Brise Marine”, in : Poésies, Paris, Les livres de poche, 1980) Sinds het postmodernisme is het nog erger geworden: kunstenaars vertonen openlijk hun citaten. Er rest enkel nog te herhalen ; er zijn geen nieuwe creatieve perspectieven meer. Seabra wou wellicht dit aspect van kunst benaderen, daar hij herhalingen toont, die gradueel de betekenis van hun orginele context verliezen.
7. De choréografie in de videoclip van Single Ladies (Put a ring on it) (2009) van Beyoncé Knowles is gebaseerd op een choréografie van Bob Fosse dat door Gwen Verdon werd uitgevoerd in Mexican Breakfast (jaren ’60).
8. Ander voorbeeld: de herhaling van éénzelfde beweging door een kat, een volwassen man en een gorilla, waarna de kat vuur vat. De situatie vervalt nogmaals in het absurde.
9. MAFFESOLI M., Le réenchantement du monde, La table ronde, Paris, 2006.
10. Seabra zegt tijdens een interview uitdrukkelijk dat we zijn voorstelling als “de Braziliaanse redding van de wereld” kunnen opvatten. SEABRA R., “Koyaanisqatsi in het Kaaitheater”, interview op 12.10.2010 voor Cobra.be.
11. In de film van Reggio waren beeld en muziek elk verantwoordelijk voor 50% van het geheel. Ook in zijn performance wil Seabra de soundtrack een even belangrijke rol geven. SEABRA R., nagesprek van Koyaanisqatsi – The Performance op 24.10.2010, Minardschouwburg Gent.
12. Volgens antropologen onderscheidt de mens zich van het dier door de manier waarop hij zich verhoudt tot te dood. THOMAS L-V., Anthropologie de la mort, Paris, Payot, 1976. Filosofen als Vivès en Erasmus waren geïnteresseerd in het bestuderen van de lach, omdat het zo typisch menselijk is.
13. In het eerste deel van de voorstelling heeft Seabra reeds aangetoond dat de drie Hopi-preofetieën die Reggio in zijn film aanhaalt reeds werden vervuld. Onze zee heeft gekookt (Olieramp in de Golf van Mexico), wij hebben dierbare dingen uit de aarde gegraven en zo rampen uitgelokt (Chileense mijnwerkers) en wij zien nu dagelijks spinnenwebben in de hemel (vliegtuigsporen). Bovendien vraagt Seabra zich af waarom wij altijd negatieve profetieën maken. Aangezien profetieën meestal uitkomen, vond hij het hoogtijd voor een paar optimistische profetieën. SEABRA R., nagesprek van Koyaanisqatsi – The Performance op 24.10.2010, Minardschouwburg Gent.
14. “I’m half Amazonian, I have a love for the North-East, I live in Rio de Janeiro and I grew up in the Brazilian savannah.” SEABRA R., “Koyaanisqatsi in het Kaaitheater”, interview op 12.10.2010 voor Cobra.be. 15. Volgens Wouter Hillaert gaat het hier om een theatraal kenmerk van na 11 september 2001. Hij schreef dit kenmerk tijdens Het Theaterfestival in 2003 al toe aan Seabra,. HILLAERT W., “Randprogramma Theaterfestival toont maatschappelijke bekommernis”, in: De Morgen, 09.09.2003.
16. Dieren redden mensen, mensen begraven planten, dieren worden door mensen gedood, enzovoort.
17. Benjamin Verdonck maande ons deze zomer nog aan: “Isoleer uw dak, rij nooit meer met de auto, stop met het eten van vlees en vis, en hou op met over en weer te vliegen.” VERDONCK B, State of the Union 2010, uitgesproken op Het Theaterfestival 2010, op 26.08.2010, deSingel Antwerpen.
18. De betoverende capaciteiten van Ricky Seabra werden in 2005 reeds aangekaart door Rosita Boisseau. BOISSEAU R., “Les spécimens chorégraphiques de la Ménagerie de verre”, in: Le Monde, 17.11.2005.
19. “L’humour est la force des faibles, l’arme des désarmés.” Dit is een bekend citaat van V. JANKELEVITCH.

Deze tekst werd geschreven in het kader van een samenwerkingsproject tussen Vooruit en de subvakgroep Podium- en Mediale Kunsten van de UGent.

More comments:

Dirk, Bedankt voor de zachte voorstelling Koyaanisqatsi the performance, verbindt voor mij niet alleen indringend, bijna absoluut, vanuit mijn jeugd een weer tevoorschijn gehaald, een haast arrogant cinematografisch beeld, wat zomaar ff en fr, pauze, stop, symboliseert in on-ontologische zin en door jouw als artistieke mogelijkheid geconceptualiseerd in een interdisciplinaire exercitie tussen de hyper vloeibaarheiden van het performatieve in theatrale zin, maar staat in  haar soberheid en kwetsbaarheid heel mooi te zijn!
Ricky was ook geweldig.
- Hartelijke groet v Zoot

Caro Ricky,

Agradeço o envio dos DVDs. Ambos estão com boa qualidade, rodaram direitinho
e me deram acesso à sua bela e surpreendente obra.

Vi duas vezes "Koyaanisqatsi A Performance". A primeira movido pela
curiosidade, descobrindo surpresas a cada passo da estrutura simples e
sólida. A segunda vez, foi curtindo e me deliciando com as metáforas,
construídas por imagens e palavras, que revelam seu grande coração - coração
de poeta.

Muito obrigado, amigo, por essa performance exemplar.

Um grande abraço

Sebastião Milaré